چراغ آبنما بخش اول

همانطور که میدانید برای جلوه آبنماها و فضاهای آبی از جمله استخرها و حتی فضای سبز، در هنگام شب از انواع چراغهای مخصوص که امکان نفوذ آب به داخل آنها نیست و یا برای جلوگیری از آن، باید مقاوم سازی شود، استفاده می گردد که با کلاس کاری IP مشخص و دسته بندی می گردند. این چراغها چون معمولا به صورت مستغرق در داخل آب(مانند چراغ آبنما) استفاده می شوند یا بسیار امکان برخورد با آب را دارند، باید دارای ویژگی های خاصی باشند که در این مقاله سعی شده است اطلاعات جامع و کاملی در این زمینه در اختیار تولید کنندگان و خریدان این گونه چراغ ها قرار دهیم. پس در ادامه با ما باشید:

IP در چراغ آبنما به چه معناست؟

برای شروع بهتر است در این بخش به چند نکته مهم درباره استاندارد چراغ ها به جهت نفوذپذیری در مبحث کلاس کاری که با IP مشخص می شوند، بیشتر اشاره می کنیم و در بقیه مقاله به بحث اصلی یعنی چراغ های با مقاومت بالا در برابر نفوذ پذیری آب می پردازیم.

کلاس کاری یا استاندارد حفاظت و یا درجه IP (به معنای محافظت در برابر نفوذ Ingress Protection )، نمایانگر میزان مقاومت یک قطعه یا دستگاه در برابر نفوذ آب و یا انواع ریزگردها و گرد و غبار می باشد. این استاندارد بین المللی شامل دو رقم بعد از حروف IP می باشد که به صورت IP- X Y استفاده می‌شود که عدد X ‌در بازه‌ ۰ تا ۶ و نشان دهنده مقاومت چراغ در برابر نفوذ جامداتی مانند گرد و غبار و عدد Y در بازه‌ ۰ تا 9 نمایانگر میزان مقاومت در برابر مایعاتی مانند آب است. درجه IP برای چراغهایی که در فضای باز نصب می شود دارای حفاظت IP65 تا IP67 می باشند و در صنعت فضای سبز فقط دو کلاس کاریIP67 و IP68 و در صنعت آبنما و دریایی نیز دو کلاس کاری IP68 و IP69 کاربرد دارد. در ادامه به شرح تعدادی از کلاس های کاری مهم در این بخش می پردازیم:

کلاس کاری IP67: به سیستمی درجه حفاظت IP67 را می دهند که بتواند نیم ساعت در عمق یک متری آب بدون خرابی و یا بدون نفوذ آب به داخل چراغ، کار کند. چراغ های دفنی باید با این نوع استاندارد باشند.

کلاس کاری IP68: استاندارد حفاظت IP68 به دستگاههایی داده می شود که بتوانند به مدت نا محدود در عمق بسیار کم و بدون دخالت فشار و پاشش آب مقاوم و قابل استفاده باشد و کلیه تجهیزات مورد استفاده در این دستگاهها، از جمله کابل ها و گلندها حتما باید دارای این استاندارد، باشند.

کلاس کاری IP69: استاندارد حفاظت IP69 که بالاترین کلاس کاری از جهت نفوذ آب را در چراغ های روشنایی داخل آبی دارد، بسیار کاربردی می باشد (بعلت قیمت بالا در تولید قطعات داخلی اتخاذ شده در داخل این تجهیزات، کم تولید می گردد) و شامل دستگاه هایی می شود که در عمق چند متری آب و در برابر فشار و پاشش آب بر سطح و اتصالات نصب شده بر روی چراغ کاملاً مقاوم باشند. لازم به ذکر است که کلیه تجهیزات مورد استفاده در این نوع کلاس کاری باید از بالاترین کیفیت و استاندارد IP69 برخوردار باشند.

در خرید و ساخت چراغ های با کلاس کاری و استاندارد مناسب باید به نوع تکنولوژی با تجهیزات خاص و متریال بکار رفته در ساخت چراغ توجه ویژه ای باید داشت چون نوع شیشه (به جهت ایمنی کاربران و درجه شفافیت و عبور نور و مقاومت حرارتی) واشر آب بندی (به جهت مقاومت در برابر نور خورشید و طول عمر بالا، گلند کابل (به جهت حفظ اتصال کابل و جلوگیری جدایش کابل از بدنه مقاوم در برابر پوسیدگی و شکل پذیری)، بدنه و قاب چراغ (به جهت مقاومت در برابر خوردگی و شکل پذیری آن در برابر عوامل جوی و انتقال سریع حرارت به بیرون از چراغ)، رنگ پوششی بکار رفته (به جهت حفظ در برابر پوسیدگی و خوردگی بدنه چراغ)، روکش کابل (به جهت مقاومت در برابر نیروهای وارده و پوسیدگی و مقاومت در برابر نور UV)، نوع ولتاژ کاری چراغ (جهت حفظ ایمنی کاربران و انسانها) و نوع منبع تولید نوری چراغ (به جهت راندمان بالا برای تولید حجم نور زیاد و مصرف انرژی کم و در نهایت ایجاد حرارت کمتر) و نوع آب بندی چراغ (به جهت مکانیکی و یا مواد رزینی) و امکان تعمیرات چراغ، مواردی هستند که تأثیر بسزایی در طول عمر و کارایی چراغ و در نتیجه مهم در ساخت و خرید چراغ می باشند به همین منظور قصد داریم در بخش 4 به هر یک به صورت کامل می پردازیم.

دسته بندی چراغ های مقاوم در برابر نفوذ آب

در ادامه با دسته بندی چراغ ها به جهت استاندارد و درجه مقاومت در برابر نفوذ آب که برای استفاده در فضاهای مختلف، کاربردهای متفاوتی دارند، بیشتر آشنا می شویم.

در جدول زیر کلاس کاری هر یک از چراغ ها متناسب با فضای مورد استفاده مشخص شده است:

1-چراغ های ضد آب فضای باز و رطوبت (ساده ترین نوع چراغ ها)

این نوع چراغ ها دارای گرید IP67/66، برای استفاده در فضاهای باز دارای رطوبت بالای محیط با بارش باران از سمت بالا به سمت پایین با زاویه بارشی 45± درجه کاملا مقاوم می باشند، یکی از اولین قدم ها برای مقاوم سازی در قاب چراغ، استفاده از سیل ها می باشد که در قسمت های بعد به نحوه اتصالات و کاربری سیل ها بیشتر می پردازیم.

حداقل استفاده از تجهیزات با نوع متریال برای کسب استاندارد و کلاس کاری مناسب این گروه از محصولات به شرح زیر است:

2-فضای سبز و پیاده روها (چراغ با نفوذ ناپذیری آب حداقل)

برای استفاده و نصب چراغ در مکانهایی که در شرایطی مانند آبیاری قرار می گیرند، همانطور که گفته شد باید چراغ هایی که دارای استاندارد IP67/68 باشند استفاده کرد تا در شرایطی که این چراغ ها به صورت مستغرق مانند چراغ  آبنما، برای مدتی در آب قرار می گیرند، بتوانند به مدت نیم ساعت به جهت نفوذ پذیری آب، مقاومت کنند تا در این فرصت آب بتواند به لایه های زیرین زمین نفوذ کند. دیگر اینکه این نوع چراغ باید جهت آبندی مناسب دارای واشر و گلند کابل (قطعه ای واسط جهت نگهداری کابل با بدنه، جهت آب بندی و حفظ بخشی از مقطع کابل استفاده می شود) مرغوب باشند.

سربندی و آب بندی کابل تجهیزات نورپردازی بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا اگر کابل یک چراغ دفنی یا چراغ آبنما، به طور اصولی و استاندارد آب بندی نشده باشد، رطوبت مجاور کابل با در نظر گرفتن اینکه چراغ کاملاً مقاوم در برابر نفوذ آب می باشد، به داخل آن نفوذ کرده و طبق قانون مویینگی مانند یک ریشه گیاه این رطوبت را تا داخل چراغ می کشاند و باعث خرابی ادوات الکتریکی و پایین آمدن عمر چراغ می شود. پس حتما هنگام آب بندی باید از نوار آپارات مناسب یا رزین مناسب و مرغوب استفاده گردد و در صورت امکان از کانکتورهای مخصوص با IP69,68 استفاده گردد و همچنین نصاب مربوطه باید دانش و تجربه کافی در این زمینه را داشته باشد.

نکته: نوع شیشه بکار رفته، جنس بدنه، نوع آب بندی، قاب چراغ، کیفیت واشر آب بندی، نوع گلند و رنگ بکار رفته، مواردی هستند که تأثیر بسزایی در طول عمر و مقاومت در برابر خوردگی در چراغهای دفنی و چراغ های IP دارند.

حداقل استاندارد و کلاس کاری مناسب این گروه از محصولات به شرح زیر است:

چراغ های آبنما (چراغ با نفوذ ناپذیری آب متوسط)

چراغ های آبنما معمولا در عمق زیادی قرار ندارند یعنی فشار آب زیادی را تحمل نمی کنند اما به مدت زمان زیاد و یا همواره درون آب قرار دارند از اینرو باید حتماً حداقل استاندارد IP68 را دارا باشند.

حداقل استاندارد و کلاس کاری مناسب این گروه از محصولات به شرح زیر است:

3-چراغ های استخری (چراغ با نفوذ ناپذیری آب زیاد)

چراغ آبنما و چراغ استخری کاربردهای مشابهی دارند از اینرو در بازار به یک نام یعنی چراغ استخری یا چراغ ضد آب خوانده می شوند. درست است که هر دوی این چراغ ها مدت زمان زیاد و یا همیشه درون آب قرار دارند ولی چراغ های استخری در عمق بیشتر از چراغ های آبنما، نصب می گردند یعنی باید نیرو و فشار حاصل از آب روی خود را نیز تحمل کند از اینرو متخصصین این صنعت، این دو چراغ را در دو رده مختلف IP68-IP69 طبقه بندی می کنند. با توجه به این، باید حداقل استاندارد IP68 با شرایط آب بندی مناسب برای کاربری خود را داشته باشند.

حداقل استاندارد و کلاس کاری مناسب این گروه از محصولات به شرح زیر است:

4-صنایع دریایی (چراغ با نفوذ ناپذیری بسیار زیاد)

برای نورپردازی داخل آب در دستگاههای صنعتی و تجاری، از استاندارد موجود IP68 می توان استفاده کرد اما در کاربردهای حساس و تخصصی تر مانند تجهیزات نظامی و زیر دریایی ها و لوازم غواصی، به علت عمق زیاد آب و فشار آب وارده به تجهیزات حساس، این استاندارد تغییر می کند و از کلاس کاری IP69 استفاده می گردد.

نکته: از آنجا که مقدار نمک موجود در آب دریاهای آزاد و دریاچه ها باعث خوردگی استیل هم می شود و باید از استیل مخصوص L316 استفاده گردد.

حداقل استاندارد و کلاس کاری مناسب این گروه از محصولات به شرح زیر است:

جهت کسب اطلاعات بیشتر و نحوه نصب و نوع تجهیزات به کار رفته برای نصب انواع چراغ های آبنما و چراغ های استخری مقالهچراغ آبنما پارت 2 را مطالعه فرمایید.