همه چیز در مورد ورق های استیل

همه چیز در مورد ورق های استنلس استیل فولادضدزنگ

تعریف مختصر

فولاد ضد زنگ چیست : فولاد ضد زنگ به گروهی از آلیاژها با پایه آهنی گفته می‌شود که حاوی حداقل ۱۱ درصد کروم (Cr) باشد. کروم عنصری اساسی است که با تشکیل یک لایه اکسید کروم در سطح فولاد آن را ضد زنگ می‌سازد. هنگامی که فولاد ضد زنگ بریده یا خراش داده می‌شود، کروم موجود در سطح سریعاً اکسید می‌شود و لایه اکسید ناحیه صدمه دیده را ترمیم می‌کند. به دلیل همین خاصیت خود ترمیمی است که فولاد را بدون زنگ (Stainless) می‌نامند. از زمان باستان چند نوع آلیاژ آهن مقاوم در برابر زنگ زدگی به جای مانده است ولی اولین فولاد ضد زنگ به صورت آلیاژ، مارتنزیتی Fe-Cr-C توسط دانشمند انگلیسی به نام هری بررلی (Harry Brearley) در ۱۹۱۲ تهیه گردید. اولین ریخته‌گری تجارتی فولاد ضد زنگ در سال ۱۹۱۳ در شفیلد انگلستان به تولید رسید و حق ثبت آمریکایی جهت این اختراع در سال ۱۹۱۶ به آقای هری بررلی اهدا گردید. از خواص بی نظیر استیل نسبت به فولاد و دیگر عناصر میتوان به مقاومت خوردگی و استحکام و ظاهر زیبای این نوع ورق اشاره کرد که از مصارف صنعتی (ساخت تانک ها و مخازن نفتی و گازی و…) , مصارف پزشکی ( تولید لوله و اتصالات صنایع غذایی و مخازن نگهداری مواد غذایی و…) تا مصارف دکوراتیو (مانند ساخت ورق های دکوراتیو و لوله های دکوراتیو و…) کاربرد دارد.

ترکیب ورق استیل

 ورق استیل وقتی ضد زنگ است که حداقل 10.5 درصد کروم داشته باشد. کروم بعد از ترکیب با اکسیژن اکسید کروم تشکیل می دهد که لایه ای روی استنلس استیل ایجاد می کند. این لایه دیده نمی شود ولی باعث می شود ارتباط بین هوا و فلز از بین رفته و مانند عایق عمل کرده و استیل سالم می ماند. افزودن نیکل به فولادهای زنگ نزن مقاومت به خوردگی را در محیط‌ های خنثی و یا اکسید کننده ضعیف و اسیدی افزایش می‌ دهد اما قیمت آن‌ها را نیز بالا می برد، حال آنکه افزودن آلومینیوم مقاومت به پوسته شدن را در دماهای بالا بهبود می‌بخشد. آلیاژهای فولاد زنگ نزن به علت داشتن مقاومت بالا نسبت به خوردگی زیاد، یکی از پر کاربردترین مواد درمهندسی است. ورق استیل از نورد بیلت (شمش ضخامت بالا) استیل تحت فشار و دمای بالا تولید می گردد. در زیر به طور مختصر به انواع استیل اشاره می گردد:

ورق استیل در بازار ایران

بطور کلی انواع ورق استیل در کشورمان ایران از طریق واردات استیل تأمین میشود که پر مصرف ترین آن ورق استیل 304، ورق استیل 316 و ورق استیل براق میباشد. قیمت ورق بر اساس قیمت هر کیلو استیل قابل تغییر است و این تغییر متاسفانه به دلیل نواسانات بازار به صورت روزانه کاهش و یا افزایش می یابد. واردات ورق استیل بر اساس اولویت کیفیتی از کشورهای : اوکراین , کره جنوبی , تایوان , چین و هند می باشد که اکثراً به علت نیاز به خاصیت خم پذیری و جوشکاری، ورق مرغوب وارد کشور می شود .

انواع ورق استیل  فولادی ضد زنگ

در کل ورق استیل به دو نوع ورق استیل بگیر و ورق استیل نگیر تقسیم میگردد که در طیف ورق استیل نگیر آلیاژهای گروه 300 مانند ورق استیل 304، ورق استیل 316، ورق استیل 321، ورق استیل نسوز 310، ورق استیل نسوز 309 و … قرار دارد. همچنین ورق استیل بگیر شامل استیل گروه 400 مانند ورق استیل 410 می باشد.

گرید های فولاد ضد زنگ

گرید های فولاد ضد زنگ شامل سه گروه اصلی می باشد که دو گروه آن یعنی گروه 300 و 400 پر مصرف تر از دیگری که گروه 200 است، میباشند. سری 300 یا استیل نگیر ( غیر مغناطیسی ) : آلیاژ آهن ، کروم ، نیکل با کربن کمتر از 0.1 درصد و سری 400 یا استیل بگیر ( مغناطیسی ) : آلیاژ آهن ، کروم با کربن کمتر از 0.1 درصد است. بیشترین مصرف گروه 200 برای صنایع دکوراتیو مانند لوله های دکوراتیو، ورق های دکوراتیو، ورق های طلایی، ورق 201 و … میباشد. در گروه 300 که رایج ترین گرید استنلس استیل است و همان 8/18 کلاسیک می باشد. ورق استیل 316 بعد از 304 رایج ترین گرید است و در صنایع غذایی و جراحی کاربرد دارد، به علاوه آلیاژ مولیبدن موجود در آن از فرسایش جلوگیری می کند. همچنین بخاطر مقاومت بالای آن در برابر کلر در مقایسه با گرید 304 در صنایع دریایی هم بکار می رود و در آخر، گروه 400 مقاوم در برابر سایش است اما در برابر خوردگی مقاومت کمی دارد. 420 گرید مخصوص کارد و چنگال است که قابلیت پولیش خوبی دارد. 430 گرید مخصوص دکوراسیون یا همان دکوراتیو است که به عنوان مثال در تزئینات داخلی و سپر اتومبیل کاربرد دارد. این گرید قابلیت شکل پذیری خوبی در درجه حرارت کم دارد، مقاوم در برابر خوردگی (تا حدودی) است و مزیت های ورق استنلس استیل شامل مقاومت در برابر خوردگی، ظاهر جذاب، مقاومت در برابر حرارت های بالا، قابلیت بازیافت به صورت کامل و در مقابل هزینه آن عمر طولانی و سالمی دارد.

گروه ورق استیل 200

• ورق استیل 201 : ورق استیل 201 از سایزهای 0.35 میلیمتر الی 200 میلیمتر به طور گسترده موجود میباشد که در آن از آلیاژ آهن , کربن , کرم , نیکل و در صورت نیاز به خواص دلخواه مانند مقاومت به سایش یا مقاومت به حرارت از عناصر آلیاژی دیگر نیز استفاده میگردد. ورق استیل 201 مصارف بسیار گسترده ای در صنایع مخزن سازی ( مخازن نگهداری سیالات خورنده، مخازن نگهداری مواد غذایی، مخازن تحت فشار و … ) دارد همچنین از ورق استیل 201 در ساخت آسانسورها و نماهای ساختمان (دکوراتیو)، تولید ورق استیل 201 بیشتر در کشورهای شرق آسیا مانند چین، تایوان و همچنین روسیه انجام می پذیرد.

گروه استیل 300

• ورق استیل گروه 300 : مقاوم در برابر سایش، حرارت، خوردگی و فرسایش هستند. آلیاژهای گروه 300 شامل ورق استیل 304، ورق استیل 316، ورق استیل 321، ورق استیل نسوز 310، ورق استیل نسوز 309 و … است که دو نوع پر مصرف آن 304 و 316 می باشند.
• ورق استیل 304 : ورق استیل 304 از سایزهای 0.35 میلیمتر الی 200 میلیمتر به طور گسترده موجود می باشد. این نوع ورق استیل از آلیاژ آهن، کربن، کرم و نیکل و در صورت نیاز به خواص دلخواه مانند مقاومت به سایش یا مقاومت به حرارت از عناصر آلیاژی دیگر نیز استفاده میگردد. این ورق مصارف بسیار گسترده ای دارد از جمله می توان به استفاده آن در صنایع مخزن سازی (مخازن نگهداری سیالات خورنده، مخازن نگهداری مواد غذایی، مخازن تحت فشار و … )، ساخت آسانسورها و نماهای ساختمان (دکوراتیو)  اشاره کرد. تولید آن بیشتر در کشورهای شرق آسیا مانند چین و تایوان و همچنین روسیه انجام می پذیرد. جهت جوشکاری استیل 304 از الکترود 308 و برای جوشکاری استیل 304L از الکترود 308L استفاده می شود.
• ورق استیل 316 : ورق استیل 316 از گروه 300 که رایج ترین گرید استنلس استیل است و همان 8/18 کلاسیک می باشد. 316 بعد از 304 رایج ترین گرید است و در صنایع غذایی و جراحی کاربرد دارد بعلاوه آلیاژ مولیبدن موجود در آن از فرسایش جلوگیری می کند. همچنین بخاطر مقاومت زیاد در برابر کلر در مقایسه با گرید 304، در صنایع دریایی هم بکار می رود. جهت جوشکاری استیل 316 و 316L معمولا از فیلر 316L استفاده می شود.
• ورق استیل نسوز 309 و 310 : هر چه میزان کروم بیشتر باشد در این صورت مقاومت به اکسیداسیون و دمای بالا، بیشتر می شود. ورق های استیل سری 300 به دلیل میزان کروم بالای 18‎٪ توانایی تحمل دماهای تا 870 درجه سانتی گراد بدون اکسید شدن را دارند. ورق های استیل نسوز گرید 309 تا 980 درجه و گرید 310 تا 1035 درجه سانتی گراد مقاوم در برابر اکسیداسیون هستند. میزان بالای کروم و نیکل در استیل 309 و 310 علاوه بر افزایش مقاومت به حرارت و نسوز بودن سبب افزایش مقاومت به خوردگی بخصوص در محیط های مایع شده است. در حالت کلی فرم پذیری استیل 309 و 310  نسبت به اکثر استیل های سری 300 پایین تر است. جهت جوشکاری استیل 309 معمولا از جنس خود آن یعنی الکترود 309 استفاده می گردد.

تفاوت اصلی آلیاژ 304 با 316 استیل 304 حاوی 18% کروم و 8% نیکل است در صورتی که استیل 316 دارای 16% کروم 10% نیکل و 2% مولیبدن است. مولیبدن برای کمک به مقاومت در برابر خوردگی در برابر کلراید(مثل آب دریا) به آن افزوده می گردد.و استیل 316 را در مقابل برخی اسیدها مقاوم میسازد.

گروه ورق استیل 400

گروه ورق استیل 400 مقاوم در برابر سایش است اما در برابر خوردگی مقاومت کمی دارد. گرید 420 مخصوص کارد و چنگال، قابلیت پولیش خوبی دارد. 430 گرید مخصوص دکوراسیون یا همان دکوراتیو است به عنوان مثال در تزئینات داخلی و سپر اتومبیل کاربرد دارد. قابلیت شکل پذیری خوبی در درجه حرارت کم دارد و مقاوم در برابر خوردگی(تا حدودی) است .ورق استیل 420 و ورق استیل 430 که پر مصرف ترین ورق استیل در گروه 400 نیز میباشد و بیشتر در تولید لوازم آشپزخانه بکار میرود. ورق استیل 201 شامل ابعاد استاندارد ورق استیل 201 2*1 با ضخامت 0.35 الی 200 میلیمتر , ورق استیل 201 1.25 * 2.25 با ضخامت 0.35 الی 200 میلیمتر , ورق استیل 201 با ابعاد 1.5 * 3 با ضخامت 0.35 الی 200 میلیمتر و ورق استیل 201 با ابعاد 1.5 * 6 با ضخامت 0.5 الی 200 میلیمتر میباشد.

ورق استیل رنگی

ورق استیل طلایی : ورق استیل طلایی نوعی ورق ضد زنگ است که به دلیل رنگ زیبای آن و پرداختی که روی آن شده است قیمت بالاتری نسبت به نوع معمولی خودش دارد و اغلب برای تولید ظروف دکوری ونماهایی مانند آسانسور و …بکار می رود. قیمت ورق استیل طلایی به علت نوسانات بازار دچار تغییر روزانه میباشد. ترکیب آلیاژی ورق استیل طلایی مشابه ورق استیل 304 میباشد و خاصیت غیر مغناطیسی دارد همچنین نوع بگیر و طلایی این ورق که همان ورق 430 است نیز گاهاً بسته به سفارش وارد میشود که قیمت پایینتر آن به دلیل مقاومت کمتر در برابر تغییر رنگ میباشد .

ورق های استیل طلایی را بر اساس کشور سازنده میتوان تفکیک کرد که در بازار ایران دو نوع چینی و تایوانی آن موجود می باشد و ابعاد آن شامل دو نوع 2 در 1 و نیز 1.25 در 2.5 متری است.

ورق استیل طرح دار

با توجه به اینکه ورق های استیل طرح دار غالبا از پایه ورق استیل نگیر یا ورق استیل 304 می باشد قیمت این ورق ها از ورق استیل بگیر یا ورق استیل 430 و ورق استیل نگیر یا ورق استیل 304 بیشتر خواهد بود. تقریبا می توان گفت ورق های استیل طرحدار جزء گران ترین ورق های استیل هستند. که می توان به تعدادی از آنها که در بازار ایران یافت می شود اشاره کرد ( ورق استیل رنگی آبی، ورق استیل رنگی قرمز، ورق استیل رنگی طلایی، ورق استیل رنگی دودی، ورق استیل رنگی نقره ای، ورق استیل میرور، ورق استیل میرور طلایی، ورق استیل میرور نقره ای، ورق استیل گندمی، ورق استیل خشدار، ورق استیل میرور بگیر، ورق استی میرور نگیر، ورق استیل میرور طلایی بگیر، ورق استیل میرور طلایی نگیر، ورق استیل میرور نقره ای بگیر، ورق استیل میرور نقره ای نگیر، ورق استیل گندمی بگیر، ورق استیل گندمی نگیر، ورق استیل طرح دار، ورق استیل چرمی، ورق استیل ورساچی، ورق استیل حبابی، ورق استیل اسلیمی، ورق استیل ابر و باد، ورق استیل طرح چوب، ورق استیل طرح خاص، ورق استیل طلایی طرح دار، ورق استیل نقره ای طرح دار در بازار موجود می باشد )

ورق استیل بگیر و نگیر

ورق های استیل گروه  300 و 400 بر حسب بگیر و نگیر بودن آلیاژ آن می باشد مانند ورق استیل 304 که استیل نگیر و غیر مغناطیسی است. همچنین ورق استیل 430 نوع بگیر که دارای خاصیت مغناطیسی میباشد، عمده تاثیر این خاصیت را وجود کربن شکل می دهد. که در سری 300 کربن زیر 0.1 و در سری 400 کربن بالای 0.1 میباشد .

ابعاد ورق ها :

 ورق های فلزی به دو صورت کلی رول شده و یا شیت (برگ) شده در بازار موجودند.

1. ورق های شیت یا برش شده : 1x2 متر - 2/50x1/25 متر - 1/22x2/44 متر - 3x1/5 متر - 6x1/5متر - 2x6متر - 2x12متر - 6x1/25 متر
2. ورق های رول  هم با عرض های 1متر ، 1.25متر  ،  1.5متر ، 2متر ارائه می شوند

استیل نگیر مات براق خشدار

• (1.4310) 301
• (1.4301) 304
• (1.4307) 304L
• (1.4541) 321

استیل ضد اسید

• (1.4401) 316
• (1.4404) 316L
• (1.4571) 316Ti

استیل نسوز

• (1.4833) 309S
• (1.4845) 310S
• (1.4841) 314

استیل بگیر مات براق خشدار

• (1.4512) 409
• (1.4006) 410
• (1.4028) 420
• (1.4016) 430

لوله استیل :

لوله استیل یکی از پر کاربرد ترین انواع لوله است که به علت مقاومت بالا در برابر خوردگی مخصوصا در محیط های اسیدی از این نوع لوله استفاده می شود. لوله استیل   از رنگ و ظاهر زیبایی برخوردار است که خاصیت مقاومت به خوردگی و زیبایی آن باعث می شود کمتر نیاز به عایق پیدا کند و همین امر بحث انجام عایق کاری را (بجز زمانی که اتلاف دما مد نظر باشد ) حذف و باعث کاهش هزینه در این مورد می شود. از دیگر خواص استیل 316 خاصیت ایجاد کمترین آلودگی می باشد که این امر لوله استیل 316 را در در مصارف دارویی خاص مانند ساخت لوله های سرم سازی و مخازن تولید دارو تجهیزی لاینفک کرده است.  همینطور فشار وارده بر جداره لوله و اتصال , نوع جنس لوله و اتصال مربوطه و ضخامت جداره آنها ( لوله رده 10 , لوله رده 20 , لوله رده 40 , لوله رده 80 , لوله رده 160 ) با توجه به موارد استفاده قابل انتخاب است و فلنج و شیر آلات نیز بر اساس هماهنگی با لوله انتخاب می شوند. لوله و اتصالات استیل نرم مصرفی بازار از سایز 0.5 اینچ الی 12 اینچ و سایزهای بالاتر تا 24 اینچ در برندهای کره ای , تایوانی , چینی و ساخت داخل توسط این بازرگانی قابل ارائه می باشد.

تیوب استیل (تیوب استنلس استیل )

تیوب استیل از لحاظ ظاهری کاملا مشابه لوله بوده با این تفاوت که دارای چند تفاوت کوچک مانند سایز (کمتر از 2 اینچ) نسبت به افزایش قطر جداره از سمت داخل اضافه می گردد و همچنین برای فروش تیوب استنلس استیل نوع مصرف این متریال مد نظر می باشد، پر مصرف ترین تیوبها شامل : استیل 316 , جهت استفاده در محیط خورنده ، استیل 304 جهت استفاده در محیط هایی مانند آب دریا و محیط هایی با خورندگی پایین تر و تیوبهای استیل نسوز می باشند , همچنین قیمت تیوب استیل نسبت به قیمت لوله استیل بالاتر بوده چراکه از لحاظ ظرافت تولید و دقت ابعادی، بسیار دقیق تر می باشد.

همانگونه که ذکر شد تیوبها دارای استاندارد سایزی متفاوتی نسبت به لوله هستند که اغلب بر اساس میلیمتر و گاهاً اینچ نام گذاری میشوند و همچنین به علت تفاوت برابری اینچ و میلیمتر در تیوبها نسبت به جدول لوله مانیسمان (بطور مثال سایز 1 و 1/4 در تیوبها از لحاظ میلیمتری با سایز میلیمتری لوله در همین سایز اینچی 1 و 1/4 برابر نیست ) باعث به اشتباه افتادن طراحان و فروشندگان می گردد که برای جلو گیری از چنین خطاهایی که گاهی منجر به از دست دادن زمان و هزینه ناخواسته می گردد باید به هر دو جدول تسلط داشته و تفاوت آنها را از هم بصورت کامل آموزش دید که در این سایت سعی شده است تا حدودی از این مشکلات بین کارفرما و کارشناسان فروش کاهش داده شود.